ICK’ers op verpleegkundige missie naar Paramaribo

Vijf (voormalig) collega’s van de IC Kinderen en IC Neonatologie verruilden in november hun werkplek in het Erasmus MC voor het Academisch Ziekenhuis Paramaribo. In vier weken gaven ze de verpleegkundigen van daar scholing over onder meer beademing en klinisch redeneren bij kinderen. Dieke: ‘De mooiste momenten waren de ‘oh wow’-momentjes. Als het kwartje viel waarom je iets doet.’ 

‘Nou, nee.’ Dat was de eerste reactie van ICK-verpleegkundige en beademingsspecialist Joke Smit toen arts Kevin uit Suriname vroeg of ze naar Paramaribo wilde komen om daar de verpleegkundigen te scholen. Hij deed in het Erasmus MC een fellowship om zijn opleiding te verbeteren en zag dat de verpleegkundigen hier veel beter opgeleid zijn. Joke: ‘We hadden daar gesprekken over tijdens de nachtdiensten. Zo is het eigenlijk begonnen.’  

Oké dan

Ondanks haar initiële duidelijke afwijzing begon Joke toch met het geven van beademingslessen via Teams. Ook hielp ze de Surinaamse collega’s met protocollen en een curriculum voor de ICK-opleiding. Joke: ‘Toen had ik er al zóveel werk inzitten dat ik dacht: oké, dan kom ik wel om de verpleegkundigen te scholen.’  

Ze stelde een team samen van verschillende (voormalig) ICK’ers met allemaal hun eigen expertise: Dieke is net afgestudeerd ICK-verpleegkundige met de opleiding nog vers in het geheugen en met ervaring in ontwikkelingswerk (onder meer in India), verpleegkundige Helmi is met pensioen maar heeft ervaring via Artsen Zonder Grenzen, voormalig verpleegkundige Christine werkt inmiddels bij de Academie voor de opleiding ICK-verpleegkundige en Bionda is verpleegkundig specialist bij de IC Neonatologie. 

Gelijkwaardig

Samen vertrokken ze naar Suriname met een duidelijk plan. Joke: ‘Als wij als Nederlanders komen vertellen hoe ze alles beter kunnen doen, waarom zouden mensen dan naar ons luisteren? Daarom hadden we goed nagedacht over het vinden van aansluiting en gelijkwaardig kennis delen.’ Voor de aansluiting hielp het dat de ICK’ers in Suriname gelijk de handen uit de mouwen staken en meewerkten op de afdeling. En vanwege armoede verzorgden ze elke dag lunch voor de Surinaamse collega's.  

Hun eerste indruk van het ziekenhuis was positief. Christine: ‘De apparatuur zag er goed uit. En de ziektebeelden kwamen wel overeen met wat wij hier zien.’ Dieke: 'Maar we kwamen er ook al snel achter dat de verpleegkundigen heel weinig kennis hadden over de ziektebeelden en zorg voor IC-patiënten. Dan kom je erachter dat wij ontzettend goed opgeleid zijn, met meerdere specialistische opleidingen voordat je op de ICK werkt.' 

Assertief

Volgens Christine hebbende verpleegkundigen in Suriname een andere rol dan in Nederland. ‘In Nederland worden we heel assertief opgeleid. We denken met alles mee, zijn getraind om te signaleren en direct te handelen. Die opleiding krijgen de verpleegkundigen in Suriname niet.’  

Joke vertelt dat het in Suriname lastig is om gestructureerd een opleiding te volgen. ‘Om de kinderopleiding te volgen, moet je zelf veel geld betalen. Een ICK-opleiding is er niet; er is ook geen expertise om dat op te zetten.’ 

Honger naar kennis

Maar goed, aan de slag met de scholing. Achtereenvolgens gaven de ICK’ers les over de ABCD-methode, klinisch redeneren, respiratie, prematuren en cardio. En ze merkten al gauw dat er veel honger was naar kennis. Mensen kwamen graag naar de lessen. Joke: ‘Leergierigheid is het begin van verandering.’ 

Dieke vertelt dat ze de ‘oh wow-momentjes' bij de lessen over klinisch redeneren het mooist vond. ‘Als je aan het klinisch redeneren bent, kom je ergens uit. Als een kind een bepaalde ziekte heeft, geef je een bepaalde behandeling omdat het werkt. Maar die lijntjes moet je wel verbinden door klinisch te redeneren. Aan het bed vroeg ik de verpleegkundigen soms waarom ze iets deden. Dan had je soms van die ‘oh wow-momentjes': doen we dat dáárom? Dat waren de succesjes.’ 

Onbetaalbaar

De ICK’ers wilden geen andere methode van werken implementeren met de scholing. Dieke: 'We hebben ons gefocust op de basiskennis. Als dat eenmaal in je hoofd zit, werk je ermee.’ Joke vult aan: ‘En als je kennis hebt, verander je zelf. Als je meer van je vak weet, wordt je werk zoveel leuker. Meer salaris is een maand leuk. Maar echt voldoening halen uit je werk, geeft een leven lang plezier. Ik ga na 25 jaar nog steeds met plezier naar mijn werk. Dat is met geen geld te betalen.’  

Het was fijn om als team dit avontuur te delen. Christine: ‘We waren onder de indruk van wat we meemaakten. Van mieren die door de couveuse liepen en gebrek aan zeep tot aan kinderen die onnodig stierven door gebrek aan kennis. We hebben alle gebeurtenissen ‘s avonds met een wijntje nabesproken.’ 

Open armen

Op afstand steunen ze het ziekenhuis nu nog door spullen te sturen, bijvoorbeeld onderdelen voor apparatuur. Christine helpt met het opzetten van een ICK-opleiding. Joke: ‘En als de Surinaamse collega's in het Erasmus MC ervaring willen opdoen, zullen we hen met open armen ontvangen.’ 

Ze kijkt terug op missie met dankbaarheid. ‘Een heftige en mooie ervaring. Ik ben dankbaar dat ik in Nederland geboren ben. Hoogopgeleid als verpleegkundige en werkzaam in een topziekenhuis als het Erasmus MC.’ Met een knipoog: ‘Ik ben voorlopig de laatste die klaagt.’